🔊 czytaj treść artykułu

Krótka charakterystyka szlaku: w przeciwieństwie do Drwęcy, Osa jest nieuczęszczana przez kajakarzy. Rzeka płynie przez tereny w większości pozbawione większych kompleksów leśnych, z uwagi na obfite zadrzewienie w bezpośrednim pobliżu sprawiająca miejscami wrażenie rzeki dzikiej i puszczańskiej; nie nadaje się dla osób rekreacyjnie traktujących kajakarstwo, bo przeszkód jest wiele; poniżej ujścia Lutryny przez kilka kilometrów bardzo brudna; od Słupskiego Młyna do ujścia Gardęgi rezerwat przyrody „Dolina Osy”

Położenie: Pojezierze Ilawskie, dopływ Wisły
Odcinek dostępny dla kajaka: jezioro Szymbarskie – Zakurzewo (112 km)
Odcinek przepłynięty (data spływu): Osówko – Zakurzewo (Osówko – Słupski Młyn sierpień 1999, Słupski Młyn – Zakurzewo sierpień 1998)

Informacje o przepłyniętym odcinku:

Ilość dni płynięcia: 3
Trudność: ZWC – ZWB
Uciążliwość: u 4-5
Malowniczość: **

Orientacyjny kilometraż – przeszkody i ciekawostki:

• 66,5 – Osówko, most drogowy; wikliny przerastające rzekę i zawały
• 60.03 – most między Suminem a Partęczynami
• 60,0 – jez. Płowęż
• 58,5 – wypływ z jez. Płowęż, woda brudna
• 57,0 – Płowężek, most; bystrza i przemiały
• 51,5 – Buk, ceglany most kolejowy
• 50,0 – Karolewo, most drogowy; dziki, pierwotny w charakterze odcinek, z licznymi zawałami
• 45,0 – Mędrzyce, rozmyty jaz młyński; w korycie wikliny
• 41,5 – ujście Lutryny, prowadzącej ścieki z Jabłonowa Pomorskiego
• 33,5 – Słupski Młyn, most
• 32,0 – Słupski Młyn, przenoska; aż do Rogóźna piękne lasy na brzegach i dużo przeszkód
• 20,0 » – Rogóźno Zamek, most, ujście Gardęgi, na wzgórzu ruiny zamku krzyżackiego
• 16,5 – Dąbrówka Królewska, most
• 11,0 – Owczarki, młyn, w lewo odchodzi kanał Trynka, zbudowany przez Krzyżaków, doprowadzający wodę do Grudziądza, w obrębie miasta zabudowany; przenosić kajaki na rzekę w prawo; aż do ujścia Osa jest uregulowana, na trasie sześć sztucznych progów, spływalnych
• 5,0 – Świerkocin, most
• 0,7 – Zakurzewo, most
• 0,0 » – Ujście Osy do Wisły

Literatura: J. Kuran, St. Czajkowski, Kajakiem po Mazurach i Warmii, Warszawa 1960
Organizatorzy cyklicznych spływów tym szlakiem: brak

🔊 czytaj treść artykułu

Rzeka płynie przez urozmaicone geomorfologicznie teren Pojezierza Dobrzyńskiego. Źródła Mieni biją w okolicy jeziora Likieckiego, na wysokości 137 m npm. W środkowym biegu Mień przepływa przez jeziora: Święte, Skępskie Małe i Skępskie Wielkie, dalej przez miasto Lipno gdzie rzeka przypomina bardziej sztuczny kanał, a w dolnym odcinku przez Kotlinę Toruńską. Długość rzeki – 53,5 km, średni spadek –. .1,8‰.

Interesujący jest odcinek Mieni pomiędzy Żuchowem i Karnkowem – teren objęty ochroną rezerwatu przyrody Przełom Rzeki Mień, utworzonego w 2005 r. Mień meandruje tu w malowniczym wąwozie, pomiędzy wysoko podmytymi brzegami. To odcinek o górskim temperamencie, z kamienistym dnem, sporymi głazami w rwącym nurcie i kilkoma niewielkimi bystrzami. Dla kajaka dostępny tylko przy podwyższonym poziomie wody. Za rezerwatem rozpoczyna się mało atrakcyjny odcinek rzeki. Z punktu widzenia kajakarstwa zwałkowego najciekawsze są dwa ostatnie, najbardziej uciążliwe i niedostępne dla kajaków dwuosobowych odcinki Mieni:

• Brzeźno – Wąkole (7 km)
• Wąkole – ujście – w pobliżu Nowogródka (6 km)

Na przepłynięcie każdego z tych odcinków należy zarezerwować sobie ok 5 godzin. Oba odcinki nadają się do kajakowania praktycznie przez cały rok.

38,8 – Skępe, przesmyk między jeziorami Świętym i Wielkim, mostek. Można zacząć spływ stąd albo na plaży nad jeziorem Wielkim – zjazd z Wymyślina koło cmentarza. W Wymyślinie widoczny z jeziora barokowy zespół klasztorny z fragmentami gotyckimi – sanktuarium Matki Boskiej Skępskiej.
35,8 – Józefkowo, wypływ rzeki z jeziora Wielkiego, mostek, zastawka – można spływać. Rzeka płynie szpalerem drzew. Niskie kładki wymagają przenoszenia kajaka.
33,5 – Żuchowo, przepust pod drogą – można nim spłynąć. Wysokie spiętrzenie. Woda odpływa na stawy rybne w lewo. Przenosić kajak do jaru za zastawką – stromo, koryto wąskie, mało wody – albo za widoczny w pobliżu duży drewniany młyn, do którego woda dopływa rurami ze stawów; wodować w zalesionym jarze za młynem. Rwący nurt, zwalone pnie w korycie, bystrza, gwałtowne spadki.
32,0 – Żuchowo, mostek z rurowym przepustem. W lesie za wsią zastawka. Przenosić kajaki w lewo na rzekę o wciąż górskim charakterze. Sztuczny próg, spływalny. Głazy.
29,8 – Most na drodze Wierzbick – Karnkowo. W odległym o 1,5 km Karnkowie zabytkowy kościół renesansowy. Rzeka uspokaja się. Na brzegach trzcinowiska, za nimi las. Nurt łagodny.
26,4 – Głodowo, most drogowy. Na brzegach łąki. Zniszczony wiadukt kolejowy.
23,0 – Lipno, miasto na obu brzegach rzeki. Dwa mosty drogowe, pod drugim pochyły próg, spływalny. W Lipnie urodzili się Apolonia Chałupiec – Pola Negri i Leszek Balcerowicz; warto zobaczyć kościół (XIV – XIX w.). Rzeka uregulowana. Zrzuty ścieków z obu stron powodują, że zanieczyszczenia będą wyraźnie odczuwalne przez najbliższe 10 km. Łąki, potem w okolicach wsi Biskupin – krótki przełom przez morenowe wzgórza. Zwalone drzewa, znaczny spadek, kamieniste dno.
17,0 – Maliszewo, drewniany mostek. Gliniaste progi, przy brzegu pale po dawnym młynie. Most betonowy, pod nim cementowa pochylnia – można spływać. Na brzegach olchy, za nimi łąki i pola. W korycie zwalone drzewa.
12,8 – Brzeźno, most drogowy. Rzeka wpływa w las sosnowy, nad rzeką łęgi, czasem piaszczyste urwiska, gdy rzeka podcina wydmy pokrywające teren. Bardzo dużo zwalonych drzew z których wiele wymaga przenoszenia kajaka. Średnie tempo płynięcia nie przekracza 2 km/h.
7,8 – Zieleniewszczyzna, most, przed nim próg po dawnym młynie. Można spływać, ewentualnie krótka przenoska lewym brzegiem. Po kilometrze nurt zwalnia. Na rozwidleniu płynąć w lewo w kierunku na staw przed elektrownią, a następnie (nie dopływjąc do elektrowni) po dwustu metrach przenosić się przy jazie prawą stroną około 50 m; krótka odnoga doprowadza do rzeki.
5,7 – Wąkól, most. Odcinek o dużym spadku z licznymi przeszkodami w nurcie.
2,5 – Leśniczówka Mień, most. Po kilometrze sosnowe lasy odsuwają się od rzeki, ale wciąż towarzyszą jej topole, olchy i wierzby. Na ostatnim odcinku przed Wisłą Mień płynie w głębokim korycie, ujęty stromymi skarpami. Wydostanie się na ląd jest trudne.
0,0 » – Ujście Mienia za zniszczonym mostkiem do Wisły w jej 703,7 km. Na przeciwległym brzegu Wisły – Nieszawa (ciekawy zespół zabytkowy). Aby zakończyć spływ najlepiej podpłynąć Wisłą pod prąd 1 km do promu.

Opisu szlaku dokonano na podstawie spostrzeżeń ze spływów we wrześniu 1992 (Lipno – Wąkole) oraz w lipcu 1999 (Skępe – Lipno) i kwietniu 2010 (Brzeźno – ujście).

Literatura: opisu szlaku kajakowego brak; pomocniczo np. Słownik geograficzno – krajoznawczy Polski, Warszawa 1992; Włocławek i okolice – przewodnik pod redakcją Stanisława Kunikowskiego, Włocławek 2000; Mapa topograficzna Polski – wyd. Sztabu Generalnego WP skala 1:100000.

🔊 czytaj treść artykułu

Jeden z bardziej interesujących pod względem technicznym w skali światowej szlak wodny. Składa się z trzech odcinków zasadniczych o łącznej długości 129,8km oraz wielu odgałęzień bocznych, tzn. jezior i pływalnych odcinków rzek uchodzących do jeziora Drużno i Zalewu Wiślanego. Kanał zaprojektowany został przez holenderskiego inżyniera Georga Jakoba Steenkiego i wybudowany w latach 1848 – 1872. Największym problemem było pokonanie 90 metrowej różnicy poziomów wód między jeziorami Drużno a Piniewo na odcinku 11 km. Steenke opracował niezwykle oryginalną koncepcje, która funkcjonuje do dziś w niezmienionej formie. Genialne rozwiązanie polegało na wybudowaniu dwóch śluz Miłomłyn i Zielona oraz pięciu pochylni (Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenie, Całuny Nowe). Pochylnie niwelują różnicę poziomów wody o 99 metrów. Statki pokonują pochylnie na specjalnych wózkach. Kanał Elbląski w XIX wieku pełnił głównie funkcje gospodarczą. Umożliwiał spławianie zboża i drewna zasobnych terenów Mazur Zachodnich do Elbląga i dalej do portów położonych nad Zalewem Wiślanym. Pomiędzy Ostródą a Elblągiem od wiosny do jesieni odbywa się żegluga odbywając spacer szlakiem wodnym kanału, możemy podziwiać interesujące rozwiązania techniczne. Dodatkowo przy pochylni w Buczyńcu można zwiedzić Muzeum Kanału Elbląskiego i maszynownie.

Proponowane są dwa warianty spływu:

• Ostróda – Elbląg długość 80 km. czas 4 dni
• Miłomłyn – Elbląg długość 64 km. czas 3 dni

Kanał Elbląski: Miłomłyn – Elbląg

Ilość dni spływu: 3 – 4
Trudność: ZWA
Uciążliwość: u 1
Malowniczość: *** (**)

Orientacyjny kilometraż – przeszkody i ciekawostki:

0,0 – Miłomłyn, rozgałęzienie szlaków przy śluzie
0,5 – Miłomłyn, most drogowy, za nim w prawo odnoga opływająca miasteczko, które położone jest wskutek tego na wyspie, w nim resztki gotyckich murów obronnych
1,5 – most kolejowy
3,1 – jezioro Ilińsk (Jelonek); dogodne miejsca na biwak w zatoce na lewo albo na półwyspie
5,4 – Wólka Majdańska, most; szlak prowadzi przez 3 małe jeziorka i łączące je odcinki kanałowe
7,8 – Liksajny, most drogowy, za nim wypływ na jezioro Duckie (Ruda Woda)
12,1 – z prawej wejście na Kanał Bartnicki (Ducki) o długości 1 km, prowadzący na malownicze jezioro Bartężek o długości 6,5 km; na jego końcu wieś Tarda
18,9 – Wilamowo, wieś nad jeziorem (p), pole biwakowe
20,9 – wypływ kanału z jeziora Duckiego, most drogowy
22,4 – Małdyty, most drogowy, 300 m dalej jezioro Sambród
25,5 – most kolejowy nad jeziorem
27,3 – wypływ kanału z jeziora
28,7 – Rybaki (p), Karczemka (l), most, zaraz za nim kolejny, po czym kanał prowadzi przez osuszone podczas jego budowy jezioro Piniewo
32,7 – w lewo wejście na jezioro Budwity (do wsi Budwity 1,5 km)
35,5 – most, z p. w odległości ok. 1 km wieś Drulity
36,7 – pochylnia Buczyniec o długości 490 m, różnica poziomów 20,6 m, najbardziej malownicza ze wszystkich, udostępniona do zwiedzania, możliwość biwakowania
37,7 – Kąty, most, za nim dwa kolejne
38,7 – pochylnia Kąty o długości 404 m, różnica poziomów 18,9 m
39,7 – Śliwice, most, za nim kolejny
41,6 – pochylnia Oleśnica o długości 479 m, różnica poziomów 24,2 m
43,4 – Jelenie, most
43,8 – pochylnia Jelenie o długości 433m, różnica poziomów 22 m; pole biwakowe
44,7 – Jelonki, 2 mosty; we wsi gotycki kościół i plebania z XVIII w.
45,8 – pochylnia Całuny o długości 352 m, różnica poziomów 13,8 m, za nią most
52,0 – jezioro Drużno, zarastające, ornitologiczny rezerwat przyrody, dawna zatoka morska, płynąć wyznaczonym szlakiem wodnym; nad jeziorem znajdował się zapewne wczesnośredniowieczny port Truso, którego pozostałości odkryto w Janowie Pomorskim
57,2 – wypływ rzeki Elbląg
61,1 – ujście rzeki Tiny (l), za nim mosty kolejowy i drogowy
62,6 – Elbląg, most drogowy, przed nim z p. kemping; z lewej Wyspa Spichrzów, z prawej Stare Miasto, w znacznym stopniu zrekonstruowane; warto zobaczyć gotyckie kościoły zwłaszcza pw. św. Mikołaja z bogatym wyposażeniem i Bramę Targową; przystań statków pasażerskich (p); nad rzeką dwie kładki dla pieszych; za starówką tereny stoczniowe
66,0 – mosty kolejowy i drogowy
66,4 – w lewo wejście na Kanał Jagielloński o długości 5,8 km, prowadzący do Nogatu
72,7 – ujście rzeki Elbląg do Zalewu Wiślanego

Kanał Elbląski: Miłomłyn – Buńki

Kanał jest również zwany na odcinku do jeziora Drwęckiego – Kanałem Warmińskim, a od Ostródy do jeziora Szeląg Mały Kanałem Ostródzkim.
Ilość dni spływu: 2
Trudność: ZWA
Uciążliwość: u 1
Malowniczość: ***

Orientacyjny kilometraż – przeszkody i ciekawostki:

0,0 – Miłomłyn, rozgałęzienie szlaków przy śluzie; po pokonaniu śluzy i mostu płyniemy kanałem wykorzystującym dawne koryto rzeki Liwy, zatem dość krętym
3,5 – Liwa, most
4,6 – śluza Zielona, przy niej można biwakować za zgodą śluzowego
5,5 – most drogowy
10,5 » – jezioro Drwęckie; płynąc na zachód można kontynuować wędrówkę szlakiem Drwęcy; szlak Kanału Elbląskiego prowadzi w prawo, na wschód; do Ostródy jest to wspólny odcinek szlaków Kanału Elbląskiego i Drwęcy
13,0 – Czarny Róg, most kolejowy nad jeziorem Drwęckim; tuż przed nim z prawej ujście Strugi Morlińskiej, którą można dotrzeć przez jezioro Jakuba do jeziora Morliny – do końca tego ostatniego 4 km; za mostem w lewo najszersze ploso jeziora Drwęckiego, ciągnące się na długości 5,2 km do Piławek, gdzie jest ośrodek PTTK; na wyspie znajdującej się na tym plosie dogodne miejsce biwakowe
14,8 » – Ostróda, wypływ Kanału z jeziora Drwęckiego, most; na południe od wypływu ujście górnego odcinka rzeki Drwęcy do jeziora; w Ostródzie warto zobaczyć zamek krzyżacki i gotycki kościół
15,1 – śluza Ostróda, za nią most i wypływ na jezioro Pauzeńskie; do północnej zatoki jeziora uchodzi rzeka Szelążnica o długości 4,4 km, stanowiąca alternatywę dla odcinka Kanału między jeziorami Pauzeńskim a Szeląg
16,8 – wypływ Kanału z jeziora Pauzeńskiego
19,1 – most, śluza Mała Ruś
21,1 – z l. rzeka Szelążnica, która płynie stąd do jeziora Pauzeńskiego
21,4 – jezioro Szeląg Wielki; płynąc w lewo po 5,5 km można dotrzeć do końca jeziora z polem biwakowym; na wprost ujście rzeki Taborki; szlak Kanału prowadzi w prawo
29,0 – most drogowy i ceglany przepust pod linią kolejową i szosą
29,5 – jezioro Szeląg Mały; nad nim z l. stanica wodna PTTK w Starych Jabłonkach, dalej wieś Staszkowo z kempingiem
33,3 – Buńki, osada na krańcu jeziora Szeląg Mały

Kanał Elbląski: Miłomłyn – Iława

Odcinek zwany też Kanałem Iławskim albo Kanałem Jana Pawła II
Ilość dni spływu: 2
Trudność: ZWA – ZWB
Uciążliwość: u 1
Malowniczość: ***

Orientacyjny kilometraż – przeszkody i ciekawostki:

0,0 – Miłomłyn, rozgałęzienie szlaków przy śluzie; płynąć na zachód pod mostem
1,5 – Kamieńczyk, most
3,8 » – Dębinka, most; można stąd przewieźć kajaki nieco ponad 2 km na jezioro Gil Wielki na początku szlaku Iłgi
4,7 – Karnity, pierwszy most, kilometr dalej kolejny; w Karnitach warto zobaczyć pałac neogotycki nad jeziorem Karnickim
7,0 – Ligi, początek grobli o dlugości 484 m, którą Kanał biegnie ponad 2 metry ponad powierzchnią jeziora Karnickiego, położonego po obu stronach kanału; most nad kanałem oznacza, że grobla została już pokonana
8,9 – Mozgowo, most, 500 m dalej kolejny most
10,1 – jezioro Dauby
11,5 – most na przesmyku między jeziorami Dauby a jeziorem Jeziorak; Jeziorak o długości 27,5 km i powierzchni 34 km2 jest jednym z najciekawszych jezior w Polsce, o rozbudowanej linii brzegowej, z ładnymi miejscami biwakowymi, także na wyspach
15,5 – Chmielówka, rozgałęzienie jeziora; można stąd popłynąć na północ 17,7 km do Zalewa nad jeziorem Ewingi (Chmielówka – Siemiany 3,9 km; Siemiany – wejście na jezioro Płaskie 1,9 km, stąd w bok do Jerzwałdu 5 km; jezioro Płaskie – wejście Kanał Dobrzycki 6,1 km; dlugość Kanału Dobrzyckiego to 2,4 km; jeziorem Ewingi do Zalewa 3,4 km)
21,5 – wejście na jezioro Widłągi
31,0 » – Iława, wypływ Iławki z jeziora Jeziorak; w mieście warto zobaczyć gotycki kościół i historyzującą oraz secesyjną zabudowę
31,5 – most nad przesmykiem na niewielkie jezioro wewnątrz miasta
32,2 – Iława, najdalszy południowy kraniec Jezioraka

Literatura: B. Jastrzębski, Turystyczne szlaki wodne Polski, Warszawa 1960; J. Kuran, St. Czajkowski, Kajakiem po Mazurach i Warmii, Warszawa 1960; J. Bałdowski, Kanał Elbląsko-Ostródzki, wyd. 1980; Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, pod red. M. Mileskiej, Warszawa 2000; M. Lityński, J. Goleń, Szlak wodny Drwęcy, Weli i Pojezierza Brodnickiego, Warszawa 2000; J. Rusiecki, Pętla toruńska, Toruń 2004; strona internetowa Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku.

🔊 czytaj treść artykułu

Szlak kajakowy rzeki Iławki dopływ Drwęcy.

Charakterystyka szlaku: łatwy do pokonania, ciekawy pod względem przyrodniczym. 21,2 kilometrową trasę możemy przepłynąć w ciągu jednego dnia. łączy j. Jeziorak z rzeką Drwęcą. Spływ nieopodal wsi Ławice, miejsce urodzenia noblisty, Emila Behringa.

0,0 km – Iławka wypływa z j. Jeziorak w jego wschodniej części. Opis szlaku rozpoczynamy od zatoki znajdującej się nieopodal Starego Miasta.
0,5 km – Most drogowy na trasie Iława-Zalewo. Rzeka rozszerza się w małe rozlewisko, po prawej i lewej stronie rzeki domy jednorodzinne, bujna roślinność, drzewa.
1,0 km – Po lewej kanał łączący Iławkę z jeziorem łabędź.
1,2 km – Rzeka skręca w kierunku południowo-wschodnim, przechodzi w dwie odnogi. Prawą jest częściowo zasypany kanał, wykopany kiedyś dla potrzeb dziś już nieczynnego młyna.   
1,5 km – Most drogowy, jaz, po prawej stronie stary młyn, konieczność przeniesienia kajaka po po prawej stronie rzeki.
1,7 km – Iławka przechodzi w małe rozlewisko.
2,0 km – Most kolejowy.
2,3 km – Most drogowy – obwodnica Iławy.
2,5 km – j. Iławskie, powierzchnia 15 ha, maksymalna głębokość 2,8 m, szerokość do 750 m, długość 3,7 km. Gatunki występujących ryb: węgorz, karaś, płoć, leszcz, amur, karp, lin. Jest to bardzo malownicze jezioro, mocno wydłużone w kierunku południowo- zachodnim. Południowa część akwenu kilkakrotnie zmienia kierunek i ostatecznie skręca na zachód. Linię brzegową urozmaica zatoka położona w środkowej części zachodniego brzegu. Największa wśród trzech wysp , porośnięta lasem, leży w środkowo- północnej części zbiornika. Brzegi akwenu sę wysokie, górzyste, stromo opadające do lustra wody. Otoczenie stanowią  pola uprawne, w zachodniej części rośnie las.
4,5 km – Na wschodnim brzegu j. Iławskiego położona jest wieś Dół.
6,0 km – Wypływ Iławki z j. Iławskiego
7,0 km – Most drogowy, wieś Dziarny, nieopodal Ławice. Wieś Ławice została założona w 1325 roku. W 1854 urodził się tam Emil Behring – lekarz, wynalazca surowicy przeciwtężcowej i przeciwbłoniczej, laureat nagrody Nobla w dziedzinie medycyny (1901). We wsi przy szkole pomnik noblisty. W Dziarnach przy wysokim stanie wody konieczność przenoszenia kajaka.
9,0 km – Na lewym brzegu osada Kazianka, most drogowy.
10,5 km – Po prawej stronie wieś Dziarnówko. Młyn i most drogowy. Na rozwidleniu rzeki należy kierować się w lewo. Przed mostem jaz. Przenośka kajaków brzegiem. Poniżej Dziarnówka rzeka staje się kręta. Nurt wyraźnie przyspiesza. Po lewej stronie rozciąga się 12 stawów rybnych, po prawej las i taras widokowy z tablicami edukacyjnymi opisującymi rzekę i otaczający ją teren. Obok tarasu miejsce na ognisko, wiata.
16,5 km – Most drogowy we wsi Mały Bór i leśniczówka Papiernia. Dalej, aż do ujęcia do Drwęcy, rzeka wije się wśród mokradeł, wokół gniazda ptaków, między innymi łabędzi.
18 km – Ujęcie do Drwęcy. Skręcamy w prawo.
21 km – Most drogowy na trasie Sampława-Iława.
21,5 km – Po prawej stronie obozowisko przy gospodarstwie. Możliwość wyjęcia kajaków z wody. Miejsce dostępne dla samochodów.

🔊 czytaj treść artykułu

Krótka charakterystyka szlaku: rzeka nosi wiele nazw: Gardęga, Gardzięga, Gardeja, Jardęga; w górnej partii uregulowana, płynąca prostymi odcinkami wśród pól, przez dwa jeziora, bez przeszkód; od Szembruka diametralnie inna niż dotąd, spływa w kierunku doliny Osy pogłębiającym się wąwozem; ma tu znaczny spadek (około 4‰), a ilość przeszkód: zwalonych drzew i głazów w korycie jest bardzo duża, zwłaszcza poniżej Sobótki, gdzie rzeka płynie jarem przez przepiękny rezerwat przyrody; jest na tym odcinku jedną z najtrudniejszych rzek pomorskich stąd też miano królowej zwałki. Ta rzeka nie wybacza błędów. Z uwagi na znaczny spadek wystarczająca ilość wody do spływu występuje w rzece na tym odcinku tylko przy wyższych stanach, głównie wiosną (roztopy); odcinek ten najlepiej pokonywać w niewielkiej (kilkuosobowej) grupie doświadczonych kajakarzy. W przeciwieństwie do Drwęcy czy Pojezierza Brodnickiego, Gardęga jest wyjątkowo ciężkim szlakiem. Grupom amatorskim zdecydowanie odradzamy spływ Gardegą.

Położenie: Pojezierze Iławskie, dopływ Osy
Odcinek dostępny dla kajaka: Przęsławek – Rogóźno Zamek (22,6 km)

Informacje o przepłyniętym odcinku:

Ilość dni płynięcia: minimum 8 godzin, w tym od Sobótki 4 godziny
Trudność: do Szembruka ZWA, od Szembruka ZWC – WW I, od Sobótki WW I (WW II)
Uciążliwość: do Szembruka u 1, od Szembruka u 3, od Sobótki u 5
Malowniczość: do jez. Kuchnia *, potem do Sobótki **, od Sobótki ***

Orientacyjny kilometraż – przeszkody i ciekawostki:

22,6 – Przęsławek, most na Gardędze; jest tu głęboka, o niewielkim spadku i uregulowana, więc zapewne można by popłynąć nią swobodnie z jeszcze wyższego punktu, tylko nie wiadomo po co, bo z powodu regulacji odcinek ten będzie pewnie nudny; powyżej mostu podziemnym przepustem uchodzi struga z jezior Klecewskiego i Klasztornego, dostępna do płynięcia zapewne jedynie podczas bardzo wysokiego stanu wody (chyba, że ktoś lubi odpychać się wiosłem od brzegów i szorować dnem kajaka o dno)
19,5 – most wśród pól
18,5 – ujście rzeki do jeziora Nogat
15,7 – wypływ z jeziora Nogat, jaz (wiosną można spodziewać się, że będzie otwarty), most
12,9 – most, za nim wpływ na jezioro Kuchnia o zalesionych brzegach
12,1 – wypływ z jeziora Kuchnia; kolejno rzeka płynie leniwie przez las, trzcinowisko i niewielkie jeziorko, całkiem malowniczo
11,2 – wypływ rzeki z ostatniego jeziorka
10,7 – Szembruk, most; za nim z prawej drewniany kościół z XVIII w.
9,7 – Szembruk, most drogowy; rzeka przepływa pod nim długim ceglanym przepustem; z prawej łączka – dogodne miejsce do rozpoczęcia spływu; charakter rzeki ulega gwałtownej zmianie: dolina zaczyna się pogłębiać, spadek rośnie, pojawiają się bystrza, pnie i gałęzie w korycie, którego szerokość wynosi tu kilka metrów i taka będzie do ujścia
7,7 – Szembruczek, most, pod nim bystrze
7,3 – Szembruczek, drugi most
5,6 – Sobótka, most, z lewej zabudowania d. PGR-u; zaczyna się najtrudniejszy odcinek rzeki, płynącej głębokim wąwozem o stromych, nierzadko prawie pionowych zboczach; jest on objęty ochroną jako rezerwat leśny „Rogoźno Zamek”; gwałtowne i długie bystrza, ostre meandry, bardzo liczne (z reguły co kilka metrów) zwalone drzewa, tarasujące nierzadko całą szerokość rzeki; woda przelewając się przez nie tworzy uskoki; przy wyższym stanie wody niektóre miejsca mogą być bardzo niebezpieczne!; odcinek ten należy pokonywać kajakiem jedynką; na ten odcinek nie powinni wybierać się niedoświadczeni kajakarze, gdyż należy posiadać doświadczenie w spływach rzekami górskimi i dobre opanowanie kajaka; osoby, którym odcinek z Szembruka wydał się odcinkiem trudnym powinny w Sobótce zakończyć spływ; trzeba pamiętać, że odcinek od Sobótki do Rogóźna zajmuje około 4 godzin i nie ma na nim możliwości ewakuacji sprzętu i osób – jedynym wyjściem w sytuacji awaryjnej jest wdrapanie się na ściany wąwozu i poszukiwanie ponad nim ludzkich siedzib
0,2 – Rogóźno Zamek, próg dawnego młyna z palisadą kołków za przelewem; spływanie raczej nie zalecane; na wzgórzu z lewej strony ruiny zamku krzyżackiego; most, za nim ostatnie bystrze Gardęgi
0,0 » ujścia Gardęgi do Osy; spływ można zakończyć na przeciwległym brzegu Osy na łączce przy moście na Osie (droga na Grutę)

🔊 czytaj treść artykułu

Rzeka będąca lewostronnym dopływem Drwęcy. Wypływa w rejonie jezior Bryńskich, w pobliżu leśniczówki Bryńsk Szlachecki. Brynica jest osią hydrograficzną, a zarazem główną rzeką Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego. Jest to lewobrzeżny dopływ Drwęcy o długości 23,1 km (18 km w granicach GLPK), powierzchnia dorzecza wynosi 290 km².

W odcinku środkowym płynie w głębokim jarze gdzie znajduje się rezerwat Jar Brynicy. Spadek na tym odcinku wynosi 5,39‰, rzeka przypomina tu rwący potok górski. Średni jej spadek wynosi 1,65‰. Brynica ma trzy lewobrzeżne dopływy: Górzanka Dzierżążnia oraz Pissę i jeden prawobrzeżny dopływ, rzekę Samionkę, która wpada do Brynicy tuż przed ujściem rzeki do Drwęcy. Ponadto jest intensywnie zasilana wodami podziemnymi od 18,8 km biegu rzeki, gdzie przepływa przez rozległe obniżenie wyściełane torfami i namułami. Spadek wynosi tu tylko 0,9‰. W dolnym biegu, aż do ujścia Brynica jest uregulowana (Kanał Brynica). Głębokość rzeki wynosi od 0,8 m do 1,8 m. Szerokość od 3 m do 8 m, tuż przed ujściem do Drwęcy, w okolicach Szańców Szwedzkich. Jest to bardzo wdzięczna rzeka na amatorski, turystyczny spływ kajakowy.